Fallaagada M23 ayaa qabsatay magaalo ku taal bariga Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Kongo iyadoo ay socdaan dagaallo xooggan oo ay ku barakaceen ku dhawaad 250,000 oo qof horaantii bishan.
Muuqaalo lagu baahiyay baraha bulshada ayaa muujinayay xubno ka tirsan jabhadda oo la wareegaysa magaalada Minova ee gobolka Kalehe.
Fallaagada M23, oo sidoo kale loo yaqaan March 23 Movement, waa jabhad hubaysan oo ka hawlgasha bariga Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo (DRC). Kooxdan waxa ay ka soo baxday 2009 heshiis nabadeed oo u dhexeeyey dowladda Congo iyo maleeshiyaadkii hore ee Tutsi, balse heshiiskaas ayaa burburay markii ay kooxdu sheegtay in dowladda aysan fulin waajibaadkii heshiiskaas ku saabsanaa.
Magaalada Minova, oo ku taal gobolka Kalehe ee Kivu-da Koonfureed, waxay muhiim u tahay istiraatiijiyadda gobollada bariga Congo. Bariga DRC wuxuu muddo dheer ahaa goob colaadeed oo u dhexeeya kooxo hubaysan iyo ciidamada dowladda, iyadoo dagaallada ay inta badan salka ku hayaan khilaafaad ku saabsan ilaha dabiiciga ah, qabaa’ilka, iyo saamaynta siyaasadeed ee gobolka.
- M23 waxaa hoggaamiya xubno ka tirsan qowmiyadda Tutsi, waxaana ay sheegtaan inay difaacayaan danaha Tutsiga ee bariga Congo. Waxa ay sidoo kale ka cabanayaan in qowmiyaddooda lagu bartilmaameedsado colaadaha gobolka, gaar ahaan maleeshiyaadka Hutu-ga ee lala xiriiriyo xasuuqii Rwanda ee 1994-kii.
- M23 waxay ku andacooneysaa in ay ilaaliyaan xuquuqda dadka Tutsiga ah ee gobolka, kuwaas oo ay sheegaan in ay halis ku hayaan maleeshiyaadka Hutu ee ku sugan bariga Congo. Maleeshiyaadkaasi waxay ka mid yihiin FDLR (Forces Démocratiques de Libération du Rwanda), oo ah koox Hutu ah oo lagu eedeeyay ka qaybgalka xasuuqii Rwanda.
- Tan iyo 2021, M23 ayaa dib u soo cusboonaysiisay weerarrada ka dhanka ah ciidamada Congo, iyagoo qabsaday magaalooyin istiraatiiji ah oo ku yaalla bariga dalka. Dowladda Congo iyo Qaramada Midoobay ayaa ku eedeeyay Rwanda inay si hoose u taageerto M23, eedeymo Rwanda ay beenisay, inkastoo warbixinno caalami ah ay muujinayaan xiriirka u dhexeeya labada dhinac.
- Weerarrada M23 waxay sababeen barakac ballaaran oo ay ku qasbeen kumanaan qof inay ka cararaan guryahooda. Waxaa lagu qiyaasay in ilaa 250,000 oo qof ay barakaceen dagaalladii ugu dambeeyay, taas oo keentay xaalad bani’aadminimo oo ka sii daraysa.
Bariga Congo waa gobol hodan ku ah macdanta dabiiciga ah sida dahabka, cobalt, iyo coltan, taas oo marar badan noqotay sababta ugu weyn ee colaadaha. In ka badan 120 kooxood oo hubaysan ayaa ka hawlgala gobolka, kuwaas oo qaarkood si gaar ah u dagaallama, halka kuwo kalena ay ku xiran yihiin dowladaha deriska ah.
Xaaladda Minova iyo guulaha kooxda M23 ee hadda waxay muujinayaan halista sii kordheysa ee colaadaha gobolka iyo dhibaatooyinka dadka rayidka ah, kuwaas oo inta badan ku dhex jira khilaafaadka siyaasadeed iyo dagaallada hubaysan.